Bóng đá không chỉ là cuộc so tài giữa những ngôi sao trên sân, mà còn là cuộc đấu trí đầy căng thẳng giữa các huấn luyện viên. Nếu như thể lực, kỹ thuật và tinh thần quyết định phong độ cầu thủ, thì chiến thuật chính là chìa khóa mở ra chiến thắng cho cả đội. Cùng Cà Khịa TV khám phá các chiến thuật bóng đá được nhiều CLB áp dụng.
Các chiến thuật bóng đá được nhiều CLB áp dụng
Chiến thuật phòng ngự phản công – vũ khí của những đội bóng nhỏ
Một trong các chiến thuật bóng đá phổ biến nhất được nhiều CLB áp dụng là phòng ngự phản công. Nguyên tắc của lối chơi này là nhường quyền kiểm soát bóng cho đối thủ, tổ chức phòng ngự chắc chắn, chờ đợi cơ hội để tung ra những đòn phản công nhanh.
Đặc điểm nổi bật của chiến thuật này là hàng thủ lùi sâu, các cầu thủ giữ cự ly đội hình chặt chẽ. Khi cướp được bóng, bóng lập tức được triển khai nhanh lên phía trên, tận dụng tốc độ của các tiền đạo hoặc cầu thủ chạy cánh.
Chiến thuật phòng ngự phản công
Leicester City vô địch Ngoại hạng Anh mùa 2015–2016 chính là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của chiến thuật này. Với bộ đôi Riyad Mahrez và Jamie Vardy, Leicester đã khiến các ông lớn phải ôm hận bằng những pha phản công chớp nhoáng.
Chiến thuật tiki-taka – nghệ thuật kiểm soát bóng
Khi Cakhia khám phá các chiến thuật bóng đá được nhiều CLB áp dụng, không thể bỏ qua tiki-taka – triết lý bóng đá gắn liền với Barcelona và đội tuyển Tây Ban Nha. Đặc trưng của tiki-taka là kiểm soát bóng bằng những đường chuyền ngắn, liên tục di chuyển để tạo khoảng trống và kéo dãn hàng thủ đối phương.
Dưới thời Pep Guardiola, Barcelona đã nâng tiki-taka lên đỉnh cao, với tam giác Xavi – Iniesta – Busquets làm trung tâm. Chiến thuật này giúp họ thống trị châu Âu, giành cú ăn ba lịch sử năm 2009 và 2011. Tây Ban Nha cũng áp dụng tiki-taka để đăng quang Euro 2008, World Cup 2010 và Euro 2012.
Tuy tiki-taka dần bị hóa giải bởi các đội bóng chơi pressing mạnh mẽ, nhưng nó vẫn là một trong những triết lý bóng đá mang tính cách mạng, ảnh hưởng sâu rộng đến bóng đá hiện đại.
Gegenpressing
Trong bóng đá hiện đại, gegenpressing trở thành một trong những chiến thuật được nhiều CLB hàng đầu sử dụng. Ý tưởng cốt lõi là gây áp lực ngay sau khi mất bóng, buộc đối thủ không kịp tổ chức phản công.
Jürgen Klopp là huấn luyện viên tiêu biểu gắn liền với gegenpressing. Từ Borussia Dortmund đến Liverpool, ông đã xây dựng lối chơi dựa trên cường độ chạy không ngừng, pressing tầm cao và những pha tấn công nhanh chóng sau khi đoạt bóng. Thành công của Liverpool tại Champions League 2019 và Premier League 2020 cho thấy hiệu quả khủng khiếp của chiến thuật này.
Gegenpressing trở thành một trong những chiến thuật được nhiều CLB hàng đầu sử dụng
Gegenpressing không chỉ là cách phòng ngự chủ động, mà còn là công cụ tấn công lợi hại, khi nhiều bàn thắng đến từ việc đoạt bóng ở khu vực nguy hiểm. Với chiến thuật này, Liverpool áp dụng hiệu quả trong các giải đấu và đạt được kết quả cao trên bảng xếp hạng bóng đá ngoại hạng anh nhiều mùa giải.
Chiến thuật catenaccio – biểu tượng của bóng đá Ý
Nhắc đến các chiến thuật bóng đá, người ta không thể bỏ qua catenaccio – chiến thuật phòng ngự trứ danh của người Ý. Với nghĩa đen là “chiếc then cửa”, catenaccio tập trung vào việc dựng hàng phòng ngự kiên cố và sử dụng libero (hậu vệ quét) để bịt kín mọi khoảng trống.
Trong thập niên 1960, Inter Milan dưới thời Helenio Herrera đã áp dụng catenaccio cực kỳ thành công, giành nhiều danh hiệu Serie A và Cúp C1. Điểm mạnh của lối chơi này là khả năng bịt kín khung thành và tận dụng phản công nhanh.
Dù ngày nay catenaccio truyền thống ít được sử dụng, nhưng tinh thần của nó vẫn còn hiện diện trong nhiều đội bóng Ý, nơi kỷ luật chiến thuật và phòng ngự luôn được đặt lên hàng đầu.
Chiến thuật tấn công tổng lực – Total Football của Hà Lan
Một trong những triết lý bóng đá mang tính cách mạng nhất thế kỷ 20 chính là Total Football, hay bóng đá tổng lực, được Ajax và đội tuyển Hà Lan áp dụng trong thập niên 1970.
Nguyên tắc cơ bản là mọi cầu thủ có thể hoán đổi vị trí cho nhau. Nếu một cầu thủ di chuyển khỏi vị trí, lập tức có người khác bù vào. Điều này tạo nên sự linh hoạt cực lớn, đồng thời khiến đối thủ khó theo kèm.
Chiến thuật tấn công tổng lực
Huyền thoại Johan Cruyff là biểu tượng của bóng đá tổng lực, và ông đã mang tư tưởng này truyền lại cho Barcelona khi trở thành HLV. Chính triết lý Total Football đã đặt nền móng cho tiki-taka và nhiều biến thể chiến thuật hiện đại.
Chiến thuật “park the bus”
Khám phá các chiến thuật bóng đá được nhiều CLB áp dụng không thể thiếu “park the bus” – khái niệm nổi tiếng gắn liền với José Mourinho. Lối chơi này đơn giản là dựng hàng phòng ngự số đông trước khung thành, hạn chế tối đa khoảng trống và buộc đối thủ rơi vào bế tắc.
Chelsea mùa 2004–2005 dưới thời Mourinho đã nhiều lần áp dụng thành công chiến thuật này, đặc biệt ở các trận đấu lớn. Dù bị chỉ trích là tiêu cực, nhưng park the bus vẫn là lựa chọn hợp lý với những đội muốn bảo toàn kết quả trước đối thủ mạnh hơn.
Trong bóng đá hiện đại, không ít CLB nhỏ vẫn sử dụng chiến thuật này khi phải đối đầu với những đội bóng tấn công áp đảo.
Kết luận
Khám phá các chiến thuật bóng đá được nhiều CLB áp dụng cho thấy rằng bóng đá không chỉ là môn thể thao, mà còn là nghệ thuật chiến lược. Sự thành công của một đội bóng không chỉ dựa vào tài năng cầu thủ, mà còn ở khả năng huấn luyện viên chọn lựa và vận hành chiến thuật phù hợp.
